In september 2022 gedupliceerd op entreemagazine.nl
Vreemd dat we een stempel geven om onderscheid te maken met ‘gewoon’ pils
De een gebruikt het woord gedachteloos, de ander ergert zich eraan: speciaalbier. Moeten we ons daarover druk maken, terwijl er grotere problemen zijn? Misschien niet, maar het zegt wel iets over hoe we naar bier zijn gaan kijken.
Niet meer zo speciaal
Zijn witbieren, weizens, Belgische blondes, IPA’s en NEIPA’s nog wel zo bijzonder? En is pils, het bier waarmee generaties opgroeiden omdat er niets anders was, dan niet speciaal?
Nog niet zo lang geleden, in de jaren tachtig, bestond 99 procent van het bier dat in Nederland werd verkocht uit pils. Bestelde je een biertje, dan kreeg je een pils. Keuze was er nauwelijks, en dus was pils heel gewoon.
Toen een groep consumenten die eentonigheid zat was, ontstonden de eerste kleine brouwerijen die zich weer richtten op traditionele en vergeten bierstijlen. Dat was destijds bijzonder. Inmiddels is de keuze overweldigend – maar van elke tien bieren die worden verkocht, zijn er nog altijd acht pilseners. Misschien zijn die andere stijlen dus nog steeds een beetje speciaal.
Pils was het eerste speciaalbier
Vroeger had elk dorp zijn eigen brouwerij en eigen stijl. Toen in 1842 in het Tsjechische Pilsen het pilsener werd geboren, was dat een revolutionair bier – helder, fris en stabiel. Pils was het speciaalbier van zijn tijd. Het veroverde de wereld en verdreef talloze lokale stijlen. Nu, bijna twee eeuwen later, zijn we met honderden kleine brouwers terug bij dat oude model van diversiteit, maar noemen we alles wat geen pils is nog steeds ‘speciaalbier’.
De stempeldrift
Opmerkelijk genoeg keren veel craftbrouwers inmiddels juist terug naar pils. Ze ontdekken dat het brouwen van een goed, zuiver pils ingewikkelder is dan het maken van een zwaar gehopt bier of een quadrupel. Gaan we dat dan speciaalpils noemen? Nee, we kiezen voor craftpils. Een nieuwe stempel dus. Blijkbaar vinden we het moeilijk om bier gewoon bier te laten zijn.
Van ‘speciaalbieren’ naar ‘onze bieren’
Ook de horeca doet eraan mee. Op vrijwel elke kaart staat bovenaan het huispils van een grote brouwer, gevolgd door het kopje speciaalbieren. Gelukkig zie je steeds vaker een neutralere indeling, zoals Onze bieren, met daaronder een opsomming per stijl: blond, IPA, stout, tripel, pils. Dat is een vooruitgang.
Want uiteindelijk is ieder bier speciaal — als het goed is gemaakt en met aandacht wordt geschonken. Het woord ‘speciaalbier’ mag van mij verdwijnen. Zolang er maar genoeg keuze is in de horeca.
