De biersector kende in 2023 forse prijsstijgingen. Grondstoffen, energie, verpakkingen en huur — vrijwel alle kosten gingen omhoog. Voor veel brouwers betekende het een jaar van heroverwegen, bijsturen en keuzes maken. Sommigen verhoogden hun prijzen, anderen beperkten hun productie of richtten zich nadrukkelijker op hun regio. Vijf brouwers vertellen hoe zij door dit turbulente jaar kwamen. Dit artikel is gebaseerd op vijf afzonderlijke interviews die ik in oktober 2023 maakte voor Entree.
‘Ik hoef er niet van te leven’
Voor Arjan te Hoonte van Brouwerij De Arn/ZHB in Zoetermeer was het een kwestie van balans zoeken tussen realisme en betrokkenheid. “De kostprijsstijging van mijn bieren ligt rond de 20%, maar de prijsverhoging die ik heb doorberekend is slechts 5%,” vertelt hij. “Ik hoef er niet van te leven. Als ik de kosten eruit haal en nog wat overhoud voor merchandise, ben ik tevreden.”
Te Hoonte brouwt kleine batches van maximaal 200 liter, vooral op fles. De coronacrisis dwong hem te stoppen met leveren aan de horeca, maar hij bleef brouwen voor een vaste groep klanten. “Voor sommige brouwers is het nu echt lastig om te overleven, maar er zijn er ook die juist nu willen doorpakken. De basis is belangrijk: ik brouw niet voor beergeeks, maar voor bierliefhebbers die terugkomen voor hetzelfde bier.”
Zijn historische merk ZHB blijkt daarbij een sterke troef. “Het roept bij veel mensen herinneringen op, vooral in Den Haag en omgeving. Dat helpt enorm. Hoewel mijn marges kleiner zijn, zie ik vooral kansen.”
Marges onder druk
Bij Walhalla Brouwerij in Amsterdam-Noord stond de margedruk centraal. Brouwer Aart van Bergen somt de stijgende kosten op: “Blikken 13% duurder, huur 9%, mout 25%. Alleen hop bleef stabiel.”
De brouwerij draait op volle capaciteit en verkoopt alles wat ze brouwt. “Onze bierprijzen stijgen 4% per jaar en in 2022 hebben we nog eens 4% tussentijds moeten verhogen. Terwijl onze kosten tussen de 12% en 20% stegen.” Dat betekent dat de kleine winst die Walhalla in eerdere jaren maakte, volledig verdampte.
Toch blijft Van Bergen optimistisch. “We zijn niet goedkoop, maar we gaan nooit inboeten op kwaliteit. Goedkopere grondstoffen gebruiken is uitgesloten. Onze bieren worden beter, onze klanten blijven trouw, en we zien geen verschuiving binnen ons portfolio. Maar we moeten prijsstijgingen blijven doorvoeren om weer een gezonde marge te realiseren.”
De Amsterdamse brouwer noemt ook het statiegeldsysteem als extra uitdaging: “Het heeft veel tijd en inspanning gekost. Sommige zaken willen geen blik meer. Dat maakt de logistiek ingewikkelder, maar het hoort bij de nieuwe realiteit.”
Lokaal denken, stabiel draaien
Brouwerij Vandeoirsprong in Oirschot kiest bewust voor kleinschaligheid en stabiliteit. “We hebben wel last van hoge grondstofprijzen en energiekosten, maar we draaien goed en stabiel,” zegt eigenaar Coen van Genugten. “De margedruk is vervelend, maar we tellen onze zegeningen.”
De brouwerij is gevestigd in de historische panden van de voormalige Brouwerij De Kroon. Het merk groeide de laatste jaren uit tot een vaste waarde in Brabant. “We hebben een paar jaar geleden besloten niet meer mee te doen aan de waanzin in de biermarkt,” vertelt Van Genugten. “We zijn gestopt met accountmanagers en met actief verkopen. De verkoopkosten gingen ten koste van het rendement. Lokaal verkopen bleek de juiste keuze.”
De brouwer richt zich sindsdien op Oirschot en de directe omgeving. “De lokale horeca wil lokale bieren. We verkopen ‘rond de kerk’, zoals vroeger. De keuze om lokaal te gaan is een heel goede gebleken. Eenvoudig zijn en blijven, dat is ons devies.”
‘Stunten met prijzen maakt de markt kapot’
Bij Moersleutel Craft Brewery in Alkmaar staat het merk voor hoogwaardige, uitgesproken bieren. Head of sales Ferdie Daanen ziet dat sommige brouwers met prijzen stunten om hun bier kwijt te raken. “Er zijn voorbeelden van bieren die onder de kostprijs worden aangeboden. Dat houd je nooit vol. Als je daaraan meedoet, maak je de markt kapot.”
Moersleutel kiest bewust een andere koers. “Wij leggen onze klanten uit welke kostenstijgingen we hebben en waarom sommige bieren iets duurder worden. Een deel vangen we zelf op in onze marge. Zo kan de horeca nog steeds een mooie marge maken,” zegt Daanen.
De brouwerij staat iets hoger gepositioneerd in de markt. “Een tapbier als Crank the Juice kan voor zes euro op de kaart, waar anderen vijf of vijf-en-een-half rekenen. Daarmee helpt ons bier de horeca juist aan extra omzet.”
Volgens Daanen is transparantie cruciaal: “Als je een eerlijke relatie hebt met je klanten, kun je prijsverhogingen goed uitleggen. De gast is bereid iets meer te betalen voor kwaliteit.”
Regiobier als strategie
Ook Brouwerij De Klep in Venlo, gevestigd in foodhal MOUT, bouwt voort op lokale kracht. Mede-eigenaar Jan Fleurkens, eerder oprichter van Mongozo, is nuchter over de gestegen kosten. “Iedereen heeft er last van. Wij richten ons volledig op de regio en hebben met onze twee locaties al een stevige basis.”
De Klep brouwt vooral traditionele stijlen die passen bij de omgeving: alt, weizen, dubbel, tripel en witbier. Daarnaast experimenteert de brouwerij met lokale ingrediënten, zoals asperges en blauwe bessen. “Voor pairing met asperges hebben we het Wit Gold blond gebrouwen. En ons ‘Blauwe Schien’-bier gebruikt blauwe bessen uit deze regio.”
Fleurkens ziet dat de biermarkt verandert. “Ik hoor dat exportvolumes dalen en dat cafés hun bierkaart verkleinen. Dure bieren verdwijnen sowieso van de kaart. Dat speelt ons in de kaart, want we zijn de enige brouwerij van betekenis in deze regio. In een stad met twintig brouwerijen zou ik niet eens zijn begonnen.”
Zijn strategie is helder: “We werken regionaal, met een fijnmazige distributie. Alles moet kloppen: strategie, kwaliteit, leverbetrouwbaarheid. De lat ligt hoog.”
Een jaar van herijking
De gesprekken met de vijf brouwers laten zien dat 2023 een kanteljaar was. De scherpe kostenstijgingen dwongen brouwers na te denken over hun positie, hun marge en hun strategie. Waar de een het tempo verlaagde, koos de ander juist voor verdieping of lokale focus.
Het gemeenschappelijke beeld: de ambachtelijke brouwer heeft geleerd realistisch te zijn. Prijsverhogingen zijn onvermijdelijk, maar kwaliteit en relatie met de klant blijven bepalend. Sommigen overleven op veerkracht, anderen bouwen juist verder vanuit hun kracht.
Na een jaar vol prijsdruk klinkt bij alle vijf hetzelfde besef: de Nederlandse biermarkt is taaier geworden, maar ook volhardender, en wie zijn koers vasthoudt, heeft toekomst.
